Mae canlyniadau Gwylio Adar yr Ardd 2019 ar gael!
English version available here

Sut y gwnaethoch chi gymryd rhan yn Gwylio Adar yr Ardd eleni?  P’un ai ar eich pen eich hun yn gwrando ar gerddoriaeth neu fel rhan o grŵp gyda'r teulu a ffrindiau, roedd 491,984 o adar wedi ymddangos yng ngherddi a pharciau Cymru eleni, ac roedd ychydig dros 26,000 o bobl yng Nghymru wedi'u gweld.  

Enillwyr a chollwyr

Aderyn y to oedd yr aderyn a welwyd amlaf yng Nghymru o hyd.  Roedd hwn wedi cael ei weld 6.3 gwaith fesul gardd ar gyfartaledd, gyda'r ddrudwen yn ail, ychydig ar y blaen i'r titw tomos las.

Fel y llynedd, yr aderyn du a'r robin goch oedd yr ymwelwyr mwyaf cyffredin â safleoedd bwydo ein gerddi - gwelwyd y rhain yn ychydig llai nag 86% o erddi yng Nghymru. Gwelwyd y nico (+5.2%) a’r gnocell fraith fwyaf (+7.9%) yn amlach wrth iddynt fwynhau'r holl fwyd blasus oedd wedi’u gosod allan iddynt wledda arnynt. Ond nid oedd y titw cynffon hir (-36.5%) a’r titw penddu (-14.6%) i'w gweld mor aml yn ein gerddi. 

Mae'r dystiolaeth sydd wedi dod i law yn sgil cynnal Gwylio Adar yr Ardd am 40 mlynedd yn brawf o dwf hynod y nico. Pan gynhaliwyd yr arolwg cyntaf ym 1979, nid oedd y nico hyd yn oed ymysg y 10 uchaf yn y siart wreiddiol ond erbyn hyn, y nico yw un o'r adar sy'n ymweld amlaf â gerddi Cymru.   Mae'r aderyn bach lliwgar a thlws hwn wedi dringo drwy'r rhestr yn y modd mwyaf rhyfeddol dros y blynyddoedd wrth iddo ddefnyddio ein gerddi fel ei hoff dai bwyta. 

Y titw cynffon hir a’r titw penddu oedd ymysg yr ymwelwyr mwyaf trawiadol o ran niferoedd yn ystod Gwylio Adar yr Ardd 2018 yng Nghymru. Ond eleni, nid oedd y naill rywogaeth na'r llall i'w gweld mor aml yn ein gerddi. Efallai nad yw hyn yn ddim byd i boeni amdano - mae’n bosibl eu bod wedi cael digon o fwyd yn rhywle arall oherwydd tywydd cynhesach y gaeaf hwn. Byddai hyn yn golygu nad oeddynt o dan gymaint o bwysau i ddibynnu ar safleoedd bwydo ein gerddi. Er hynny, nid yw’n glir eto faint o effaith a gafodd y tywydd oer eithriadol a ddaeth yn sgil y Dihiryn o'r Dwyrain ym mis Chwefror a mis Mai 2018 ar adar yr ardd.

 Arolwg bywyd gwyllt mwyaf y byd

Mae poblogrwydd Gwylio Adar yr Ardd wedi tyfu o flwyddyn i flwyddyn ac erbyn hyn, 40 mlynedd yn ddiweddarach, hwn yw arolwg bywyd gwyllt mwyaf y byd gydag oddeutu hanner miliwn o bobl yn cymryd rhan ynddo yn rheolaidd. Mae’n rhoi gwybodaeth werthfawr inni sy'n helpu i greu darlun gwell o sefyllfa adar yr ardd.

Nid yw'r cysylltiad rhyngom ni fel pobl a'r bywyd gwyllt ar garreg ein drws erioed wedi bod yn bwysicach. Gyda mwy o adar nag erioed ar y Rhestr Goch yng Nghymru ac felly mewn perygl, mae projectau gwyddoniaeth i ddinasyddion –  pan mae unrhyw un ohonom yn gallu helpu a chyfrannu at wneud gwahaniaeth i natur – yn chwarae rhan hollbwysig yn y gwaith o benderfynu ar gyflwr ein poblogaethau o adar. Drwy wneud ein rhan drwy Gwylio Adar yr Ardd, y gobaith yw y gallwn gyfrannu at helpu cadwraethwyr i wrthdroi’r dirywiadiau yn rhai o'r adar hyn.

I weld holl ganlyniadau Gwylio Adar yr Ardd yr RSPB ac i weld pa adar oedd yn ymweld â gerddi yn eich ardal chi, ewch i www.rspb.org.uk/birdwatch

 Deg uchaf yng Nghymru:

Safle 2019

Rhywogaeth

Nifer fesul gardd ar gyfartaledd 2019

% Gerddi 2019

Safle 2018

Nifer fesul gardd ar gyfartaledd 2018

% Gerddi 2018

% Newid

% newid yn % y gerddi a gofnodwyd

1

Aderyn y to

6.3

76.0

1

6.1

78.2

2.5

-2.9

2

Drudwen

3.8

44.5

3

3.6

45.8

4.7

-2.9

3

Titw tomos las

3.8

79.5

2

3.6

81.8

3.2

-2.8

4

Mwyalchen

2.2

85.7

4

2.4

88.8

-6.3

-3.5

5

Ji-binc

2.1

48.9

5

2.1

53.7

-4.0

-8.8

6

Titw mawr

2.0

61.4

6

1.9

63.6

1.7

-3.4

7

Nico

1.6

30.5

9

1.6

31.1

5.2

-1.9

8

Robin goch

1.5

85.7

8

1.6

88.7

-5.1

-3.4

9

Pioden

1.4

60.3

11

1.3

59.0

5.5

2.3

10

Jac-y-do

1.3

32.6

10

1.3

32.8

1.0

-0.5

 

Eraill:

 

 

 

 

 

 

 

12

Titw cynffon hir

1.1

25.2

7

1.7

33.7

-36.5

-25.2

14

Titw penddu

1.0

42.6

12

1.1

48.9

-14.6

-12.8

21

Cnocell fraith fwyaf

0.2

15.8

23

0.2

14.7

7.9

7.4

Credyd lluniau yn y drefn maen nhw'n ymddangos: Nico gan John Bridges, Titw penddu gan Michael Harvey a'r llun olaf gan Rahul Thaniki.