Y rhywogaethau rhyfeddol sy’n rhan o’n hymgyrch ddiweddaraf

English version available here.

Er bod cysyniad llywodraethu ac egwyddorion amgylcheddol yn swnio’n ddyrys, mae’n hanfodol i’r ffordd mae’r bywyd gwyllt rydym yn ei drysori’n cael ei warchod.

Mi wyddom pa mor bwysig yw byd natur i chi a dyna pam rydym eisiau dangos i chi rai o’r rhywogaethau a fydd yn elwa ar ein hymgyrch ddiweddaraf. Mae angen eich help chi arnom i wneud yn siŵr bod Llywodraeth Cymru’n llunio deddfau newydd fel y bydd safonau uchel Ewrop yn parhau ac y bydd yn gwella arnynt.

Mi fyddwn yn colli goruchwyliaeth y Comisiwn Ewropeaidd a chyrff eraill os byddwn yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, sy’n golygu y bydd ein rheoliadau amgylcheddol yn gwanhau. Bydd yr hawl sydd gan ddinasyddion i gwyno i’r Comisiwn am achosion lle mae’r gyfraith amgylcheddol yn cael ei thorri hefyd yn diflannu.

Dyma rai o’r rhywogaethau rhyfeddol sy’n elwa ar hyn o bryd o dan warchodaeth cyfreithiau’r UE, ac y mae angen i chi weithredu i helpu i sicrhau y byddant yn cael cymaint o warchodaeth yn y dyfodol.

 Tylluanod clustiog

Rwyf yn dylluan glustiog. Rwyf yn teithio i Gymru yn y gaeaf o wledydd fel Gwlad yr Iâ a Rwsia ac rwyf yn un o lawer o adar sy’n achos pryder Ewropeaidd. Daw hyd at 2,180 o barau bridio ohonom i’r DU ac rydym yn byw ar gorstiroedd a gwlypdiroedd arfordirol yn bennaf.

Mae gen i lygaid melyn fel llawer o dylluanod eraill sy’n hela yn ystod y dydd, a chudynnau o blu sy’n debyg i glustiau mamaliaid. Yn wahanol i fy ffrindiau sy’n hela yn y nos, mae’n well gen i fod allan yn ystod y dydd pan fyddaf yn chwilio am famaliaid bychain i’w bwyta, sy’n cynnwys llygod pengrwn y dŵr. Yng Nghymru rydym yn mwynhau diogelwch Ardal Warchodaeth Arbennig Skomer a Sgogwm.

Dyfrgwn

Mae’r rhan fwyaf o bobl yn gwybod fy mod yn nofiwr da, ond a wyddoch chi fod mod yn gallu cau fy nghlustiau a fy llygaid pan fyddaf o dan y dŵr? Ynghyd â’r dolffin trwyn potel, y pathew a llawer o ystlumod, rwyf yn un o’r anifeiliaid sydd wedi’u cynnwys ar y Gyfarwyddeb Cynefinoedd sy’n sicrhau gwarchodaeth ystod eang o rywogaethau anifeiliaid a phlanhigion sy’n brin neu dan fygythiad.

Mae gen i draed gweog a chôt drwchus i fy helpu yn y dŵr pan fyddaf yn dal y pysgod, yr adar dŵr, yr amffibiaid a'r cramenogion rwyf yn eu bwyta. Mae fy nghenawon yn byw mewn gwâl o dan y ddaear a rwyf yn dal i adennill tir ar ôl dod yn agos at ddiflannu’n gyfan gwbl yn yr 20fed ganrif. Rwyf yn cael fy ngwarchod yn afonydd Cymru fel afonydd Teifi, Tywi, Cleddau, Wysg a Gwy.

Y Cudyll Bach

Fi yw’r aderyn ysglyfaethus lleiaf yn y DU ac rwyf hefyd yn un arall o’r adar sy’n achos pryder Ewropeaidd. Mae modd fy ngweld yn y DU drwy gydol y flwyddyn ac mae rhwng 900 a 1,500 o barau’n bridio yma. Rydym yn bridio ar rostiroedd grug gan gynnwys y Berwyn a’r Migneint ym mryniau Cymru. Er mai merlin yw’r enw Saesneg arnaf nid wyf, yn anffodus, yn meddu ar bwerau hudol y dewin chwedlonol Myrddin, felly rhaid i chi ofyn am fesurau gwarchodaeth gref ar fy rhan!

Y Trochydd Gyddfgoch

Os gwelwch chi drochydd bychan yng ngogledd Bae Ceredigion yn ystod y gaeaf, efallai mai fi fyddwch wedi’i weld – mae fy mhlu llwyd-frown a fy mhig sy’n gwyro ar i fyny yn fy ngwahaniaethu oddi wrth rywogaethau eraill. Os ydych chi’n crafu pen ynglŷn â fy enw, mae’n dod o’r gwddf coch amlwg sydd gen i yn yr haf. Rwyf yn un o’r llawer o adar sy’n dod ar eu gwyliau i Gymru yn ystod y misoedd oeraf cyn symud yn ôl i’r gogledd ym mis Mawrth/Ebrill. Gan fy mod braidd yn drwsgl ar y tir, dim ond i fridio y byddaf yn dod ar y tir. Yn y dŵr byddaf fel arfer yn neidio i fyny i blymio a gallaf aros o dan y dŵr am funud a hanner.

Môr-wennol fechan

Rwyf yn un o’r nifer o fôr-wenoliaid sy’n cael eu gwarchod gan gyfraith Ewrop a fi yw’r lleiaf ohonynt sydd i’w gweld yn y DU. Mae fy safleoedd nythu agored a’r dirywiad yn y niferoedd yn Ewrop yn golygu bod mesurau gwarchodaeth arbennig wedi’u cyflwyno i fy helpu, sy’n cynnwys aber afon Dyfrdwy. Rydym yn adar swnllyd sy’n perfformio yn yr awyr i ddenu cymar ac mae hynny’n cynnwys cynnig pysgodyn i ddarpar gymar, sydd wedyn yn ei erlid yn uchel i’r awyr cyn iddo ddod yn ôl i lawr yn ôl gyda’i adenydd ar ffurf 'V'. A wyddoch chi fod y fôr-wennol hynaf wedi’u darganfod yng Ngogledd Cymru'r llynedd a’i bod bron yn 25 oed?

 I helpu i warchod y rhywogaethau hyn a llawer o rai eraill sy’n elwa ar warchodaeth o dan gyfraith yr UE, cwblhewch ein e-weithred.